Η ιστορία του Αλεξιπτώτου πλαγιάς

Η ιστορία του Αλεξιπτώτου πλαγιάς

March 18, 2024

Κωστούλας Σταύρος

Και η ιστορία ξεκινά κάπου στην Αμερική …

Αρχές του 1960 η NASA έψαχνε τρόπους ώστε να επαναφέρει τις κάψουλες του Apollo από το Διάστημα. Οι επιδόσεις των μέχρι τότε αλεξιπτώτων δεν ήταν αρκετές, χρειαζόταν ένα μέσο με καλύτερες επιδόσεις. Έτσι στα πλαίσια στου διαγωνισμού που είχε προκηρύξει η NASA το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν τα πρώτα σχέδια και για το δελταπλάνο,( αιωρόπτερο) από τον Francis Rogallo, τα οποία περιλάμβαναν και μεταλλικό σκελετό. Σε αντίθεση με τα σχέδια των Domina Jalbert και David Barish όπου τα αλεξίπτωτα δεν είχαν κάποιο σκελετό. Και ήταν πιο εύκολα στην μεταφορά, αλλά και στην αποθήκευση..

Ο Domina Jalber, γεννήθηκε στον Καναδά το 1904, μετακόμισε στις ΗΠΑ ως παιδί όπου έζησε και εργάστηκε. Τον προσέλκυσε η πτήση, το 1927 απέκτησε το δίπλωμα του πιλότου. Την δεκαετία του 50 αφιέρωνε το χρόνο του στην έρευνα και την εξέλιξη των αερόστατων, και των αλεξιπτώτων. Ο Jalbert συνέλαβε την πρωτοποριακή ιδέα ότι θα έπρεπε να οραματιστεί το αλεξίπτωτο ως πτέρυγα, και όχι ως μια συσκευή που παράγει αντίσταση. Έτσι σχεδίασε την αεροτομή της πτέρυγας όπως την ξέρουμε σήμερα, (με διπλό πανί). Δυο πανιά ραμμένα μεταξύ τους, όπου σχηματίζουν την πτέρυγα και είναι συνδεμένα με υφασμάτινες ενώσεις εσωτερικά. Η νέα αυτή πτέρυγα πέταξε για πρώτη φορά το Μάρτιο του 1964. Την κατοχύρωσε ως πατέντα τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου με το όνομα Para-foil. Η εφεύρεση του αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτικό αλεξίπτωτο, με ένα λόγο 1 προς 3, (στο 1 μέτρο ύψος που είχανε κάθετα κάλυπτε 3 μέτρα σε οριζόντια απόσταση). Σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε αποδεκτή και διαδόθηκε η χρήση της στην παγκόσμια κοινότητα των αλεξιπτωτιστών ελευθέρας πτώσης. Πολλά χρόνια αργότερα το 1988 έμαθε μέσω ευρωπαίων δημοσιογράφων, που θέλησαν να του πάρουν συνέντευξη, για το νέο σπορ του αλεξιπτώτου πλαγιάς. Όταν του είπανε το νούμερο των πιλότων που πετάνε είπε “αυτό είναι καλύτερο και από χριστουγεννιάτικο δώρο”. O Domina Jalber απεβίωσε το 1991 αφήνοντας μια σπουδαία και ιστορική παρακαταθήκη έρευνας.

Ο David Barish, ο ξεχασμένος πατέρας του αλεξιπτώτου πλαγιάς όπως συχνά αναφέρεται, γεννήθηκε το 1921 στο Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ. Το ενδιαφέρον του για την πτήση ξεκίνησε από μια προσγείωση ενός διπλάνου JN-4 “Jenny” που έκανε προσγείωση κατά μήκος του δρόμου δίπλα από το πατρικό του σπίτι. Το 1950 απέκτησε το πτυχίο του αεροναυπηγού, αφού προηγούμενως είχε αποκτήσει δίπλωμα πιλότου μαχητικού στην πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ. Είχε μια μακρά καριέρα στην αεροπλοΐα, κυρίως ως πιλότος δοκιμαστής στην πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ, και σαν σύμβουλος της NASA. Απεβίωσε στις 15 Δεκεμβρίου του 2009. Ο David Barish αναφέρεται συχνά ως ο ξεχασμένος πατέρας του αλεξιπτώτου πλαγιάς, ο οποίος εφηύρε μια αεροτομή αλεξιπτώτου  με μονό πανί. Την ανακάλυψη αυτή την έκανε στα πλαίσια του διαγωνισμού της NASA. Το ιδιαίτερο της κατασκευής αυτής ήταν ότι σχεδιασμένη σε μικρότερη κλίμακα, (από αυτή όπου ήταν αρχικά για να προσγειώνει τις κάψουλες του Apollo) έδινε την δυνατότητα στο να απογειωθεί κάποιος από μια πλαγιά με τα πόδια. Ο λόγος κατολίσθησης της πτέρυγας αυτής σε επίσημη μέτρηση που οργανώθηκε από την πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ την εποχή εκείνη ήταν 1 προς 4,2.

Η NASA λίγο μετά από αυτές τις μετρήσεις την εποχή εκείνη, το 1964 εγκατέλειψε την ιδέα του αλεξίπτωτου πτέρυγας ως μέσο για την επιστροφή των καψουλών από το διάστημα. Χρησιμοποίησε τελικά παλιού τύπου αλεξίπτωτο για προσθαλάσσωση της κάψουλας στον ωκεανό.

Ο Barish την πρώτη του πτήση από το έδαφος την έκανε στις 15 Οκτωβρίου του 1965 πετώντας από μια πλαγιά στο χιονοδρομικό θέρετρο του Catskills από ύψος 61 μέτρων. Ο Barish ήταν δεινός σκιέρ και οραματίστηκε το slope – soaring sail wing όπως είχε ονομάσει την δημιουργία του, ως ένα νέο σπορ που θα είχε ανάπτυξη και θα έδινε κίνηση τους καλοκαιρινούς μήνες στα χιονοδρομικά κέντρα. Το καλοκαίρι του 1966 οργάνωσε και πραγματοποίησε μια περιοδεία προώθησης του νέου σπορ μαζί με τον γιο του Craig στα χιονοδρομικά κέντρα από το Vermont ως την California. Δεν είχε όμως την απήχηση που προσδοκούσε, και έτσι εγκαταλείφτηκε η ιδέα.

Κάτι όμως που συνειδητοποίησε πολλά χρόνια μετά για το πόσο βοήθησε το σπορ αυτό να ξεκινήσει, ήταν όταν είδε, ενώ οδηγούσε στο Ellenville της Νέας Υόρκης, να πετάνε στην πλαγιά ενός λόφου πάνω από 30 πιλότοι αλεξιπτώτου πλαγιάς.

Πολύ αργότερα σε μια συνέντευξη του το 2002 στο περιοδικό Cross Country θα πει, “ Ήταν μάλλον πολύ νωρίς” και θα συμπληρώσει, “εκείνη την εποχή το βλέπαμε ως μια μορφή διασκέδασης κατεβαίνοντας την πλαγιά, δεν είχαμε φανταστεί ότι υπήρχε δυνατότητα ανεμοπορίας στην πλαγιά και ανύψωσης με χρήση των θερμικών”.

Η ιστορία συνεχίζεται 12 χρόνια μετά, τον Ιούνιο του 1978 στην κοινότητα του Annemasse της Γαλλίας. Εκεί στον τοπικό σύλλογο των αλεξιπτωτιστών ελευθέρας πτώσης με την επωνυμία  Paraclub Annemasse, κάποια ενθουσιώδη μέλη του σκέφτηκαν κάτι πρωτότυπο. Την χρήση των αλεξιπτώτων ελευθέρας πτώσης,(parafoil) για απογείωση από το βουνό, ώστε να μπορούν να κάνουν πιο συχνές προπονήσεις ως προς την ακρίβεια της προσγείωσης. Αυτός ο τρόπος θα ήταν πιο πρακτικός και οικονομικότερος από την χρήση του αεροπλάνου. Περισσότερες προπονήσεις στις προσγειώσεις, σε λιγότερο χρόνο, και με μικρότερο κόστος. Η ιδέα τους ήρθε διαβάζοντας ένα άρθρο στο εγχειρίδιο Parachute manual του 1972 που παρέπεμπε στο Sloape Soaring του David Barish. Έτσι οι Jean-Claude Bétemps, André Bohn and Gérard Bosson, αφού έκαναν τους υπολογισμούς τους και σιγουρεύτηκαν για αυτούς όσον αφορά την απόσταση που μπορούν να διανύσουν σε σχέση με το ύψος, ξεκίνησαν για τις πρώτες δοκιμές. Πρώτος δοκίμασε ο Jean-Claude Bétemps από το Pertuiset στο Mieussy και πέταξε επιτυχώς ξεπερνώντας τα 100 μέτρα. Ακολούθησε ο φίλος του André Bohn ο οποίος προσγειώθηκε με επιτυχία στην κοιλάδα σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, καλύπτοντας μια απόσταση 1000 μέτρων. Ένα νέο σπορ το Parapente μόλις είχε γεννηθεί.

Το Parapente είναι μια σύνθετη λέξη, από το para που προέρχεται από το parachute,(αλεξίπτωτο) και το δεύτερο συνθετικό pente που σημαίνει στα Γαλλικα πλαγιά, δηλαδή αλεξίπτωτο πλαγιάς. Ένα χρόνο μετά τον Μάιο του 1979 δημιουργείται στο Mieussy η πρώτη σχολή αλεξιπτώτου πλαγιάς, με εκπαιδευτές τους Michel Sarthe, Michel Didriche, Gérard Bosson και Jean-Claude Bétemps.

H νέα αυτή θεαματική δραστηριότητα τράβηξε το ενδιαφέρον των μέσων μαζικής ενημέρωσης της τότε εποχής, και η προβολή αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την προσέλκυση πολύ κόσμου.

Το αλεξίπτωτο πλαγιάς γρήγορα γίνεται δημοφιλές ως ένας γρήγορος, οικονομικός και πρακτικός τρόπος ώστε κάποιος να χαρεί την ελευθερία και την αίσθηση της πτήσης.

Η ενασχόληση όλο και περισσότερου κόσμου με το αλεξίπτωτο πλαγιάς το κατέστησε ένα εμπορικά εκμεταλλεύσιμο σπορ. Έτσι από τις αρχές της επόμενης δεκαετίας άρχισαν να εμφανίζονται και οι πρώτες βελτιώσεις στην κατασκευή του αλεξιπτώτου πλαγιάς. Μετά το 1985 γίνεται η πολύ μεγάλη ανάπτυξη του σπορ με την εμφάνιση των πρώτων εταιρειών κατασκευής αλεξιπτώτου πλαγίας.

Ο Ελβετός Laurent de Kalbermatten ιδρύει την Ailes de K και ξεκινά να κατασκευάζεικαι να πουλά μαζικά το πρώτο μοντέλο ειδικά για αλεξίπτωτο πλαγιάς με τηνονομασία la Randonneuse. Σύντομα ακολούθησαν και άλλοι κατασκευαστές. H όλο και περισσότερη ενασχόληση ανθρώπων, η εμπορικότητα, και ο ανταγωνισμός των εταιρειών είχαν σαναποτέλεσμα να εξελιχθούν οι πτέρυγες τεχνικά τόσο σε ευκολία, επιδόσεις, αλλάκαι ασφάλεια. Το πρώτο καταγεγραμμένο ρεκόρ σε διάνυση ελεύθερης απόστασης είναι 69,15 χλμ και πραγματοποιήθηκε από τον Hans Jörg Bachmair στις 10 Ιουνίουτου 1989, το οποίο και έχει καταγραφεί επίσημα από την Διεθνή ΑεραθλητικήΟμοσπονδία,(FAI). Σύντομα επίσης οργανώνεταικαι ως άθλημα, και έτσι το πρώτο πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα πραγματοποιείται το 1988στο St Hilliare της Γαλλίας. Τον επόμενο χρόνο, το 1989 θα πραγματοποιηθείτο πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα στο Koosenτης Αυστρίας. Πολύ αργότερα το 2004 το Ασιατικό στο Handong της Νότιας Κορέας. Και το 2008, το Pan-Americanστο Castelo της Βραζιλίας.

Πηγές:

https://www.ushpa.org/  (History of Paragliding and Speedflying)

https://skydivingmuseum.org   (Domina C. Jalbert)

https://www.fai.org   (Domina Jalbert awarded FAI gold air metal for the invention of the multi-cell ram-air wing) https://www.ushpa.org/   (David Barish: The Probable Inventor of the Paraglider)

https://xcmag.com/ ( David Barish, the forgotten father of paragliding)

https://www.nytimes.com/  (David Barish, a Developer of the Paraglider, Is Dead at 88)

https://www.sac-cas.ch/   (Fliegen war zweitrangig

Geschichte des Gleitschirmfliegens )

https://federation.ffvl.fr/ (parapente)

https://www.fai.org/ Paragliding  cross country (XC)

https://www.fai.org/records